Në çdo shoqëri demokratike të qëndrueshme, rregullat dhe institucionet nuk mjaftojnë pa një bazë vlerash që respektohet në praktikë. Në Shqipëri, sfida nuk qëndron vetëm në ndërtimin e institucioneve, por në kultivimin dhe ruajtjen e parimeve demokratike që u japin kuptim dhe drejtim funksionimit të shtetit.

Parimet bazë të demokracisë dhe realiteti shqiptar

1. Sundimi i ligjit
   – Askush nuk është mbi ligjin. Megjithatë, perceptimi i lartë për pandëshkueshmëri i dëmton besimin e qytetarëve.
2. Pjesëmarrja qytetare
   – Demokracia kërkon përfshirje të vazhdueshme. Në Shqipëri, përfshirja është e ulët, jo për mungesë vullneti, por për mungesë hapësirash reale.
3. Llogaridhënia dhe transparenca
   – Institucionet duhet të japin llogari për vendimet e tyre. Në praktikë, raportimi shpesh është formal dhe jo i aksesueshëm për qytetarin e zakonshëm.
4. Zgjedhje të lira dhe të ndershme
   – Proceset zgjedhore janë të rregullta, por sfidat me blerjen e votës, presionin politik dhe listat e mbyllura ndikojnë ndjeshëm cilësinë e demokracisë.
5. Barazia dhe mbrojtja e të drejtave të njeriut
   – Pavarësisht garancive ligjore, në praktikë shumë grupe (gra, të rinj, persona me aftësi të kufizuara) mbeten të nënpërfaqësuar dhe të diskriminuar në qasje dhe përfaqësim.

Parimet si busull për shtetin dhe qytetarin

Nëpërmjet edukimit qytetar dhe ushtrimit të vazhdueshëm të të drejtave, qytetarët bëhen garantët kryesorë të parimeve demokratike. Demokracia është gjithmonë në ndërtim – dhe parimet janë themelet mbi të cilat qëndron gjithçka tjetër.

Kontributi i “Demokracia dhe Ti”

Kjo platformë nuk thotë vetëm çfarë është demokracia, por synon të formësojë mënyrën si ajo zbatohet në realitetin shqiptar. Ajo krijon një urë midis teorisë dhe praktikës, duke e kthyer qytetarin në aktor të ndërgjegjshëm dhe të fuqishëm në jetën demokratike të vendit.